Runway incursion, Diamond HK-36 TC, Rans S-6S Coyote II, Lelystad Airport
De piloot van de PH-1263, een touring motor glider van het type Diamond HK-36 TC, voerde als enige inzittende een lokale vlucht uit. Na een touch-and-go op baan 23 draaide hij naar het rugwindbeen van het circuit en meldde dit via de radio. Vervolgens nam hij een vliegtuig waar dat vóór hem op het rugwindbeen vloog. Hij verklaarde dat hij geen andere toestellen in het circuit had gezien. Toen het voorgaande vliegtuig zich op het basisbeen bevond, verlengde de piloot van de Diamond het rugwindbeen om zo meer separatie met dat toestel te creëren. Hij meldde dit niet via de radio. Bij het indraaien naar het (daardoor eveneens verlengde) eindnaderingsbeen (final) maakte de piloot via de radio de oproep ‘1263 turning final full stop’. De Diamond bevond zich toen op 700 voet hoogte. De gezagvoerder zag dat het vliegtuig voor hem een landing had gemaakt en vervolgens weer opsteeg. Hij zag geen andere vliegtuigen voor zich en verklaarde dat hij een normale landing maakte.
De PH-3N1, een light sports aircraft van het type Rans S-6S Coyote II met eveneens alleen een piloot aan boord, keerde terug van een lokale vlucht. De piloot meldde het passeren van de meldingspunten Bravo en Sierra op de radio en voegde vervolgens in in het circuit van baan 23. Voor het invoegen keek de piloot naar het rugwindbeen maar hij zag daar geen andere vliegtuigen vliegen. In verband met het drukke radioverkeer gaf hij zijn posities in het circuit niet door. De piloot verklaarde dat hij twee vliegtuigen op het eindnaderingsbeen zag. Hij zag geen andere vliegtuigen in het circuitgebied voor hem. Hij verklaarde dat hij zich weer op de radio meldde door middel van de oproep ‘turning final’. Dat was op het moment dat hij indraaide voor het (niet-verlengde) eindnaderingsbeen. Het eerste vliegtuig was van de baan afgedraaid en het tweede vliegtuig was bezig met de landing. Kort nadat de piloot de melding ‘turning final’ had gedaan, hoorde de piloot dat een ander vliegtuig zich ook op ‘final’ meldde. Hij besteedde hier geen aandacht aan omdat hij bezig was met de nadering. Direct nadat de Rans was geland, zag de piloot boven zich een ander vliegtuig passeren dat onder een steile daalhoek naderde en ongeveer 150 á 200 meter vóór de Rans op de baan landde. Dit toestel was de Diamond.
Beide piloten hebben elkaar niet waargenomen in het circuitgebied. De piloot van een toestel dat achter beide vliegtuigen in het circuit vloog, verklaarde dat de Rans eerder dan de Diamond indraaide naar het basisbeen. Aangezien de Diamond aan het begin van zijn (verlengde) eindnadering nog op de standaard circuithoogte van 700 voet vloog, moet dit toestel op het basisbeen hoger hebben gevlogen dan de Rans, die toen aan het dalen was. Het feit dat de Diamond een laagdekker is en de Rans een hoogdekker, heeft er mogelijk aan bijgedragen dat beide piloten elkaar niet hebben gezien toen zij parallel aan elkaar elk hun eigen basisbeen vlogen. Ook op het eindnaderingsbeen heeft de piloot van de Diamond de Rans, die voor hem op lagere hoogte vloog, niet gezien. Dit kan worden verklaard doordat de Diamond hoger vloog en het zicht van de piloot schuin naar beneden werd belemmerd door de neus van het vliegtuig.
Piloten melden in het circuit op gezette momenten hun positie om andere piloten zich een beeld te kunnen laten vormen van het aantal en de positie van andere toestellen in het circuit. Voor het vliegen in het circuitgebied van Lelystad Airport is, onder goede zichtomstandigheden, alleen de melding van ‘final’ met daarbij de intenties (full stop of touch and go) verplicht. In het opgenomen radioverkeer op de frequentie van Lelystad Radio is te horen dat de piloot van de Diamond zich meldde toen hij naar het rugwindbeen draaide. Om 13.34:14 uur meldde de piloot van een vliegtuig: “…..turning final 23”. Omdat deze melding samenviel met het bericht van een andere piloot, is dit bericht slecht verstaanbaar en is niet te horen welk vliegtuig dit is. Het is echter aannemelijk dat dit de Rans was. Twee seconden later meldde de piloot van de Diamond: “1263 turning final full stop”. Ook dit bericht is door ander radioverkeer slecht verstaanbaar. Het voorval werd veroorzaakt doordat de piloot van de Rans, toen hij op het rugwindbeen vloog, de Diamond die voor hem in het circuit vloog, niet zag en onbewust inhaalde. Op zijn beurt zag de piloot van de Diamond toen hij op het eindnaderingsbeen vloog, de Rans niet die op dat moment voor hem vloog. Door de slechte verstaanbaarheid van de positiemeldingen werden de piloten ook niet op elkaars positie geattendeerd.
Op Lelystad Airport is geen luchtverkeersleinding aanwezig. Het geven van positiemeldingen op een informatiefrequentie is nuttig, maar het is belangrijk zich
de beperkingen hiervan te realiseren. Het correct volgen van de circuitprocedures, gecombineerd met het see and avoid principe, moet een veilige VFR-vluchtuitvoering waarborgen.
Dit ernstige incident is opgenomen in de Kwartaalrapportage Luchtvaart over het 2e kwartaal van 2019.
